A flor da auga

Detalle dunha ilustración de Arthur Rackham para A Midsummer Night's Dream (1908)

Mañanciña de San Xoán – anda a auga namorada

e estando Nosa Señora – collendo na flor da auga,

desta maneira dicía, – desta maneira falaba:

— Cal será, cal, a doncela – que veña hoxe a catala?

Cantiga popular recollida por Marcial Valladares (Ortografía actualizada)

 

Inda que xa na tradición popular aparezan mesturadas, hai razóns para pensar que a flor da auga de san Xoán, non fai referencia á primeira acepción do Dicionario de flor: “parte da planta formada por follas de vivas cores, xeralmente de cheiro agradable, onde están os órganos reprodutores’ senón á terceira acepción: “substancia que se forma na superficie de certos líquidos producida pola transformación destes” e tamén á cuarta acepción: “o mellor, a parte máis apreciada dunha cousa ou dun conxunto”.

Esta suposición vén referendada polos testemuños atopados en todo o norte da Península Ibérica, como son os cantos éuscaros Uraren gaina (Nata da auga) e ur gaiena (auga do alto) ou da Rioxa espuma de San Juan e en Estremadura cogollo del agua.

A palabra flor, que provén do étimo latino flos, xa tiña daquela o sentido de “parte superior ou a mellor de algo”, acepción que aparece de novo na nosa lingua nas expresións á flor de pel ou na flor da cabalaría. Tamén é posible atopar algo semellante nos termos ingleses: flower e flour, que non deixan de ser versións do mesmo vocábulo latino para nomear respectivamente as flores e a fariña, convenientemente separada do farelo.

A flor da auga, con propiedades para dotar de beleza as mozas e facelas irresistibles, ten que se procurar apenas a alba deite a súa luz sobre a superficie dos mananciais.

“Pero a auga ten tona?”, preguntará algún escéptico. Sabemos que soará pouco científico pero, se non é así, por onde patinan logo as cabras cegas?

Palabras traballadas

Todos os termos que traballamos, fóra das Palabras do día, ordenados alfabeticamente.

Ver

Palabras do día

Unha palabra cada día dos 365 do ano, ordenadas alfabeticamente ou por data.

Ir