A Rúa

A Rúa. Detalle dunha foto de Gabriel González. Creative Commons https://flic.kr/p/21u8AeS

Concellos de Galicia (con tres letras)

Chega o verán e o Portal das Palabras volve saír de viaxe por Galicia. En edicións anteriores xa fixemos os obrigados percorridos polo mar e pola montaña, así que desta volta propoñémosvos unha ruta diferente. Faremos parada en lugares cunha curiosidade en común: todos eles son concellos con nomes de só tres letras. Pode soar a excentricidade.. e madía leva se o é! Pero que mellor época para deixarse levar pola sonoridade dalgúns dos topónimos máis breves de noso Nomenclátor! A viaxe pagará a pena, e non só en termos lingüísticos!

Concellos:

Foz | Mos | Pol | Zas | Oia | Teo | Tui | Cee | A Rúa

Esta semana rematamos a nosa viaxe estival polos concellos con nomes de tres letras cunha parada obrigada en Ourense, na zona máis oriental da provincia. A escolla ten algo de trampullada, sabémolo, porque o municipio que nos ocupa desta volta é o da Rúa, sempre co artigo! O que non ten dúbida é a orixe deste topónimo. Adiviñádela, verdade? Efectivamente, procede da substantivo común rúa, que á súa vez remóntase ao latín clásico ruga, ‘engurra’ que dá termos como engurra, o verbo engurrar e cultismos como rugoso, -a ou rugosidade. E como se explica isto? Pois porque o termo no latín vulgar ampliou o seu significado a [via] ruga, ‘camiño entre casas’. Deste xeito, hoxe tamén temos en portugués rua, rrugë en albanés ou ruioù en bretón e tamén en francés rue.

É notable a variedade de termos que atopamos nas linguas románicas para designar este concepto, partindo todas do latín. En éuscaro dinlle kalea e en castelán calle, o italiano usa strada e o romanés stradă. Con todo, moitas linguas sacan proveito de varias destas raíces etimolóxicas. Do mesmo xeito ca nós temos rúa e estrada para conceptos próximos, o italiano, por exemplo, utiliza calle para as rúas estreitas, particularmente as de Venecia, e o catalán call para os antigos barrios xudeus. E estes grupos de denominacións esténdense tamén por outras linguas non neolatinas: en inglés din street, en alemán Straße, en bretón straed e en irlandés sráid, todas formas parentes de estrada.

Volvamos á Rúa, antes dos romanos habitaban alí os Cigurros ou Gigurros, e así os romanos crearon o chamado Forum Gigurrorum, unha mansio de postas na Via XVIII do famoso Itinerario de Antonino do que xa vos falamos nesta ruta estival. O etnónimo deste pobo deu tamén nome a unha ponte inicialmente romana, a da Cigarrosa.

A xeografía do concello está marcada polas serras de Valdeorras e o río Sil. O contraste crea paisaxes impresionantes! E non son o seu único atractivo. Merecen tamén atención a devandita ponte da Cigarrosa que une Petín e A Rúa. De orixe romana atopábase no percorrido de Braga a Astorga foi derruída e reconstruída no século XVI. Preto atopouse un mosaico e unha lápida romanas outro indicativo da pegada dos de Roma no territorio, na que se pode apreciar unha irregularidade nos arcos tralas moitas reconstrucións. Tamén son interesantes a estela funeraria do Alto da Coroa, o miradoiro de Barranco Rubio, os seus viños da denominación de orixe Valdeorras, a pesca, a BacoFesta romana en agosto e a da empanada de costrelas (termo co que se identifica a costela de porco) en decembro.

 

Palabras traballadas

Todos os termos que traballamos, fóra das Palabras do día, ordenados alfabeticamente.

Ver

Palabras do día

Unha palabra cada día dos 365 do ano, ordenadas alfabeticamente ou por data.

Ir