Na lista da compra só hai cousas para min.
Non coitelas, non arrebatadas ameixas e infusións contra doenzas inventadas.
Non hai pan exótico para queimar nunha tixola mentres ti e mentres eu,
non hai caprichos para desfacérseche na lingua.
Nin tabaco para o despois.
Acabas de ler a primeira estrofa dun dos mellores poemas do mundo. Titúlase “A lista da viúva” e escribiuno Emma Pedreira Lombardía, a autora do Diario bautismal dunha anarquista morta (1999) ou Velenarias (2001), e está publicado no libro de relatos Bibliópatas e Fobólogos (Galaxia, 2017). Recibiu o premio ao mellor poema do mundo da iniciativa de Ediciones Nobel (Premio Internacional de Poesía Jovellanos. El Mejor Poema del Mundo), que na edición do ano 2017 valorara un total de 1.093 composicións –representando 41países–, das que se escolleron 30 finalistas, e finalmente un gañador, o poema de Emma Pedreira.
Lista e listaxe son sinónimos?
Si. Recólleo así o Dicionario, porque as dúas son formas propias, con idéntico significado e intercambiables en calquera contexto. Listaxe é unha creación terminolóxica recente –as primeiras documentacións son da década dos noventa–. Nace por derivación do verbo listar mais o sufixo de acción –axe (do agere latino, que era ‘facer’), o mesmo procedemento que se observa, tamén nas últimas décadas, noutras linguas, coma o francés listage ou o portugués listagem.
Pola súa banda, lista é unha forma moito máis antiga, da época medieval, que chegou ao idioma probablemente do italiano, mais que ten a súa orixe última no xermánico occidental (Leiste no alemán moderno), de onde tamén se recolle para o francés, liste, e o inglés, list. O primeiro significado da palabra era o de ‘tira longa e estreita’ e de aí pasou a ser, por comparación, unha ‘relación de nomes de persoas ou cousas’, disposta xeralmente en forma de columna. Completan a familia, coa mesma base morfolóxica, list-, o listel mais o listón.
A raias
Como ademais do sinónimo de listaxe, unha lista tamén pode ser “unha raia máis ou menos ancha, cunha cor diferente á do fondo” (a primeira acepción que recolle o Dicionario), existe daquela un adxectivo listado -a, para caracterizar os tecidos, deseños, pelaxes etc. onde se observa esta disposición de bandas alternas. Xa que logo, teremos unha “camiseta listada” (ou alistada) ou veremos un “gato listado”, non sendo na noite, que todos son pardos. Porén, a única explicación posible para a frase facer un listado de amizades sería colocar os colegas creando unha estrutura de raias contra un fondo ou unha superficie. Ti saberás o que fas…
Para que non quedes coas ganas de ler “A lista da compra da viúva” completa, velaí o poema íntegro:
Lista da compra da viúva
Na lista da compra só hai cousas para min.
Non coitelas, non arrebatadas ameixas e infusións contra doenzas inventadas.
Non hai pan exótico para queimar nunha tixola mentres ti e mentres eu,
non hai caprichos para desfacérseche na lingua.
Nin tabaco para o despois.
Na lista da compra só hai aire e sombra,
ítems dos que eu preciso,
e xa non gasto en comer nin en chorar,
xa non tatúo nada na porta da neveira nin escollo lugares en mapamundis contritos para fixar aquí fomos/ou non/felices.
Na miña lista da compra volven mesturarse os meus dez anos cos meus oitenta.
Hai panos do naris e algodóns e doces polos que doo entre bágoas, entre moas.
Na lista da compra volve haber cousas que fai tempo que non. Tiritas e suturas, contencións para o desangrase. Fío para o desgarro, xeo para as feridas.
Xa me vou esquecendo de luxar as lúas das uñas con canela e curry, xa non me sinto na danza da fritura e da noite e xa non elixo a froita por como se pareza a súa pel á túa,
afundindo as miñas xemas dos seus extremos.
Volve haber cigarros, tapóns para os ollos, pinturas para recalcar os meus poros lacazáns, e etiquetas nas que marcar cada lugar de min que non se pode tocar máis.
Volve haber pintalabios que non me arrincarás a beixos, maquillaxe para este último golpe (que irá mudando a súa cor como o plátano maduro), panos de papel para desbordamentos, masilla para as miñas fendas de ruína.
E compresas.
Porque esta mañá -probablemente- perdemos a última oportunidade
de ser os terribles pais
dunha indómita nada.
