Desde o diálogo de Platón Cratilo sábese que as etimoloxías son boas aliadas cando se busca o verdadeiro sentido dunha palabra. Non en van, étimo quería dicir en grego clásico ‘verdadeiro’. É o caso do sufixo -fobia que se utiliza para indicar o rexeitamento a certas clases sociais, condicións humanas ou grupos. Xenófobo ou homófobo son palabras creadas con esta partícula, pero o feito de que fobos signifique, en realidade, ‘temor’, palabra co seu propio deus na Grecia clásica, dános unha pista sobre a verdadeira natureza destes odios, tan desgraciadamente estendidos na nosa sociedade, pois a aversión polo que é distinto só se pode explicar polo medo.

Aporofobia, neoloxismo creado pola catedrática de Ética e Filosofía Política Adela Cortina nos anos 90, pretende recoller as dúas acepcións: o medo e o rexeitamento ás persoas pobres. O termo inspirará as intervencións de poetas e artistas do mundo da música que este sábado participarán en Vigo no terceiro aniversario do Foro Socioeducativo Os Ninguéns, que reivindica esta palabra co propósito de facer visible a realidade que designa e combatela a todos os niveis.

Fórmase engadindo o sufixo mencionado ao vocábulo grego clásico aporos, que se podería traducir por ‘pobre, que non ten medios, indixente’, inda que ten un sentido máis literal: ‘que non ten pasaxe, intransitable’, do que se deriva aporía, “proposición sen solución lóxica, que deriva da igual validez de dous razoamentos contrarios”.

O vocábulo foi elixido como palabra do ano para o idioma español 2017 pola Fundación del Español Urgente, como comentabamos neste allos con bugallos. A súa etimoloxía grega fai que esta voz poida ser asumida polos idiomas da contorna, pois a maioría acoden a esta lingua clásica para fornecerse deste tipo de termos, como case universal é tamén, lamentablemente, o fenómeno que describe.