En 1853, Herman Melville compuxo un conto cuxo protagonista era un escribente, de nome Bartleby, que a certa altura da súa vida decide responder a calquera requirimento que se lle faga coa frase: “preferiría non facelo”. Na historia de Melville, o oficinista leva a súa negativa ata límites extremos, pero sen chegar a tanto, quen nunca pasou por unha época na que nada nos motiva e o corpo enteiro está canso antes de facer ren? Os especialistas chámanlle a este estado astenia e parece que a estación da primavera pode contribuír a empeorala.
A palabra astenia é un cultismo que tomamos do grego asthéneia, partindo dos morfemas a– e –stenia, unha derivación do substantivo sthénos, que denominaba o vigor e a forza física e que, en combinación co prefixo, expresa a carencia ou a ausencia desta. A mesma terminación está presente noutros termos do ámbito da medicina, por exemplo neurastenia (unha afección con algúns síntomas comúns pero de carácter psiquiátrico), e en palabras con semellante filiación etimolóxica, como miastenia (debilidade muscular) ou psicastenia (un tipo de neurose).
A astenia non é unha enfermidade senón un síntoma asociado a outras doenzas, que consiste, como se indica no Dicionario, na “perda ou diminución da forza física”. A peculiariedade da astenia primaveral radica en que se manifesta asociada a este período concreto do ano, polo que se define como un trastorno estacional. Segundo os médicos, o máis probable é que esta astenia sexa en realidade a consecuencia de que o corpo se está adaptando ás novas condicións que suceden coa chegada da primavera, e que afectan á luminosidade, á temperatura e tamén á humidade e a presión atmosférica. Ademais disto, tamén é na primavera cando co novo horario se adiantan os reloxos, cos cambios que isto implica na organización do día a día. Todos estes axustes teñen consecuencias no organismo, concretamente no hipotálamo, que se encarga de segregar as hormonas relacionadas coa euforia e a felicidade, e que nestas novas condicións relaxa o seu nivel de produción. A consecuencia pode ser un sentimento de fatiga xeneralizada, episodios de somnolencia diúrna, falta de concentración etc.
