entremés

Na semana do día do teatro imos facer unha pequena achega aos entremeses, peza dramática que ten especial importancia na literaria galega dos séculos escuros. O noso repertorio literario ao longo dos anos amosa en boa medida a historia social da lingua. Na historia da literatura galega postulouse que se produciu un corte tallante na elaboración de textos entre os Séculos Escuros e o Rexurdimento, non pasaría o mesmo coa lingua que non se deixou de empregar ata a actualidade. Como se explica esta diverxencia? Pois, en realidade, hai estudosos que defenden que non houbo tal desaparición literaria, dado que o galego permaneceu na literatura oral e as constancias escritas desta, ao mellor, simplemente están por descubrir.

O pasado verán publicouse na Trabe de Ouro unha edición dunha obriña teatral datada entre 1708 e 1712. Con este achado postúlase que a edición de textos galegos puido seguir viva durante este período, especialmente por parte dos xesuítas e bieitos. A autoría do texto sacado á luz é de Salvador Francisco Roel, titúlase Entremés gallego e foi localizado por Julio González Montañés. Editado en Santiago, fai que poidamos afirmar que se adianta en cen anos a edición da primeira obra autónoma en galego digna de chamarse libro. Falan nel seis personaxes en romance octosílabo que tratan o tema da confrontación militar cos portugueses, a crítica dos luteranos, os impostos… ademais doutros de carácter literario. En canto á lingua utilizada, cabe salientar a utilización da grafía  <unha>, o emprego do verbo <decer>, usos léxicos como <polbo> ou <quintafeyra>,… que nos permiten descubrir unha lingua da que non tiñamos testemuños impresos.

No DRAG entremés é un “prato lixeiro composto por alimentos variados, como friames, olivas etc., que se poñen na mesa para ir petiscando mentres se serve a comida principal” e, en cambio, interludio, na súa segunda acepción, é a “peza teatral de curta duración que se representa entre dous actos”, significado que sería como deberiamos denominar a obra de Francisco Roel. Porén moitas destas obras teatrais do século XVIII son tituladas co termo entremés. Denominación usada na dramaturxia española, que tamén comparte o portugués, entremez; no italiano, intermezzi; e no francés, entremets. De feito Corominas di que a orixe do termo do castelán podería estar no catalán entremès onde o vocábulo desde o século XIV ten dúas acepcións: ‘manxar’ e ‘entretemento’, que bebería do equivalente do francés antigo onde ambas palabras terían como xerme o latín intermissus ‘intercalado’, do verbo intermittere ‘intercalar’, en calquera dos dous casos sería un derivado coa preposición inter‑, ‘entre’ e mais o verbo mitto, ‘enviar, estender, lanzar’, co que están emparentados (r)emitir, prometer, misa ou mísil.

Palabras traballadas

Todos os termos que traballamos, fóra das Palabras do día, ordenados alfabeticamente.

Ver

Palabras do día

Unha palabra cada día dos 365 do ano, ordenadas alfabeticamente ou por data.

Ir