retrincos

Imaxe creada sobre unha previa de Mark Martins de Pixabay

Na editorial Nós de Ánxel Casal viu a luz o libro de relatos Retrincos escrito por Alfonso Daniel Rodríguez Castelao. Foi impreso na rúa do Vilar de Santiago de Compostela o 19 de decembro de 1934. A edición inclúe sete gravados en madeira, obra de Carlos Maside: cinco acompañaban os textos, outro era un retrato do autor, que acabou sendo moi coñecido, e o sétimo ilustraba a tapa do libro.

En Retrincos o autor rianxeiro xunta cinco relatos presuntamente autobiográficos ordenados cronoloxicamente. Trátase dun narrador homodiexético, aquel que relata en primeira persoa do singular e así tamén se converte no protagonista das historias contadas. Os episodios foron ideados sen ilustración propia do autor e cun final que responde a un clímax resolto. En canto á redacción, son textos accesibles pero moi puídos, brillantes desde a sinxeleza e que pechan cunha sentenza que funciona como epifonema. Respecto á temática, Vicente Risco sinalou que a escolma de Castelao caracterízase por seren “historias de fondo tráxico, que se poderían inscribir no neorrealismo, ou no que, con mellor ou peor razón, se adoita cualificar de existencialismo”.

O Dicionario define o substantivo retrinco como “cada un dos anacos que sobran dunha cousa despois de cortala, en especial dunha tea cando se vai confeccionar unha peza de roupa”. O vocábulo retrinco é un derivado do verbo retrincar, voz prefixada que toma como base o verbo trincar, que procede do occitano trencar de significado semellante. O Dicionario sinala que o termo retallo é sinónimo de retrinco. Este vocábulo lévanos ao verbo retallar, formado sobre tallar, que vén do latín tardío. taleāre ‘cortar’, e este deriva do latín talea ‘abrocho’. Esta voz aparece na locución ao retallo, que, referida á compra ou venda de mercadorías, indica que se realiza en cantidades pequenas. Pero tamén coñecemos colcha ou manta de retallos “colcha confeccionada a partir de retallos cosidos de cores, debuxos e formas diferentes”. Podemos ver Retrincos coma unha colcha de retallos cosidos con mestría por Castelao; xa que parte das narracións que conforman a obra foran textos publicados por separado na prensa daquela altura en Galicia.

Mais, se nos guiamos polo noso propio Dicionario, quizais Castelao titulou deste modo o seu libro botando man da segunda acepción da palabra retrinco, a que se refire a un “espazo moi breve de tempo” ou “momento” e non na primeira que mencionamos dos ‘anacos de tea sobros’. Xa que este libriño é un conxunto de episodios vividos polo de Rianxo (momentos para o DRAG) que van desde a nenez ata a idade adulta: O segredo, é un capítulo que se desenvolve durante a súa estadía de neno na Pampa; O inglés, na adolescencia; Peito lobo, cando se consolida como artista e narrador; O retrato, sucede cando acode ao pé da cama dun enfermo, malia que xa deixara de exercer como médico, e dinos como a súa pintura acaba sendo un remedio para mitigar a irremediable ausencia dun fillo; e Sabela, transcorre sendo adulto e xa dedicado á política.

Palabras traballadas

Todos os termos que traballamos, fóra das Palabras do día, ordenados alfabeticamente.

Ver

Palabras do día

Unha palabra cada día dos 365 do ano, ordenadas alfabeticamente ou por data.

Ir