salvagarda

O tema do Brexit estanos volvendo tolos a todos. Tráenos de cabeza mesmo a formación da palabra, que procede de Britain ‘Gran Bretaña’ ou British + exit ‘saída’, e que xorde probablemente a imitación do termo Grexit (2012) ‘exclusión de Grecia da Eurozona’.

A capacidade de creación neolóxica do inglés relacionada coa situación actual deu lugar a outros termos como Bregret ou Regrexit (de regret, ‘lamentar’), Breleave (de leave, ‘abandonar’), Bremain (de remain, ‘permanecer’), que levan aparecendo desde o referendo celebrado o 26 de xuño de 2016, no que Gran Bretaña votou maioritariamente a favor do abandono da Unión Europea. Pero nesta última época aflorou un impedimento nas negociacións que xerou un novo termo no que hoxe nos detemos: o backstop irlandés.

A palabra popularizouna o negociador da UE para o Brexit Michel Barnier en 2018 e refírese a unha cláusula acordada nos protocolos de decembro de 2017 entre a Unión e Reino Unido que pretende evitar unha fronteira “dura” no único linde físico entre ambas as partes: o que separa a República de Irlanda e Irlanda do Norte, territorio do Reino Unido. É dicir, a idea é que non volva haber controis aduaneiros de tipo persoal, mercantil ou mesmo militar. Todos eles foron suprimidos cando en 1998 se asinou o Acordo de Venres Santo, que selou o proceso de paz en Irlanda do Norte tras décadas dun conflito armado que acabou coa vida de 3.500 persoas e deixou polo menos 47.000 feridos.

O termo backstop procede do léxico dos deportes e designa as redes que se poñen detrás dalgúns xogadores para que as bólas que saian disparadas non impacten nos espectadores e sexa doado recuperalas. No sentido político, polo tanto, refírese a unha solución de último recurso ou de salvagarda acordada entre a UE e o Reino Unido segundo a cal Irlanda do Norte permanecerá provisoriamente na unión alfandegueira se non se chega a un acordo xeral para todo o Reino Unido. O novo goberno británico non considera aceptable este compromiso.

As expresións que Termigal propón provisionalmente para designar en galego o backstop foron (mecanismo/solución de) salvagarda e último recurso. Palabra que recolle o DRAG coa acepción figurada como “Aquilo que serve de protección ou garantía contra un perigo”. Esta solución vén tamén avalada polo seu emprego nos medios de comunicación e os servizos de tradución da Unión Europea en diferentes linguas, como o portugués (último recurso), o castelán (que admite tanto salvaguarda como salvaguardia) e o italiano (salvaguardia). A palabra salvagarda é probablemente unha adaptación do préstamo do francés sauvegarde que, á súa vez, vén do verbo sauvegarder ‘protexer’. Remite, en todo caso, a unha combinación do elemento compositivo latino salvare ‘salvar, protexer’ (derivado de salvus ‘enteiro’, e co que están relacionadas as nosas palabras  salvamento, salvo, salvador, salvoconduto ou salva) e gardar. Este último é de orixe xermánica, continuador do verbo franco wardōn, que se herdou xa no latín medieval como gardar ou guardar cos significados de ‘coidar o gando’, ‘precaverse’, ‘protexerse’.

Palabras traballadas

Todos os termos que traballamos, fóra das Palabras do día, ordenados alfabeticamente.

Ver

Palabras do día

Unha palabra cada día dos 365 do ano, ordenadas alfabeticamente ou por data.

Ir