Tal como anda o mundo ultimamente semella necesario que avoguemos por tentar entendérmonos, sermos solidarios e tolerantes cos demais. A educación xoga un papel primordial no fomento da tolerancia. Esta é unha calidade que axuda as nenas e os nenos e mais os e as adolescentes a manter unhas boas relacións entre iguais e cos adultos, ademais de favorecer a empatía e o desenvolvemento de persoas menos violentas e con menos prexuízos.

A ONU, daquela, estableceu que o 16 de novembro sexa declarado como o Día Internacional para a Tolerancia. Prega que a través da educación, a ciencia e a cultura se fomenten actividades que erradiquen os comportamentos intolerantes. Na actualidade a palabra tolerancia vinculámola coa liberdade e a igualdade, que nos permitirá acadar a fraternidade: todos temos o dereito a ser tolerados, e a obriga de tolerar todo o mundo; este principio podería ser considerado o baseamento para termos unha sociedade civil e pacífica.

O Dicionario define a palabra tolerancia como a “calidade de quen respecta as opinións e actitudes dos demais aínda que non coincidan coas súas”, e completa a entrada cunha segunda acepción: “a capacidade dun organismo para soportar, sen sufrir dano, algunha cousa que pode resultar daniña ou desagradable”. O termo procede do latín tolerantia ‘paciencia’, ‘sufrimento’ ou ‘tolerancia’, vocábulo derivado sobre o verbo tolerare que significaba ‘aturar’, ‘soportar’ ou ‘sufrir’, que, á súa vez, se relaciona co verbo de orixe grega tallo ‘soportar’. A segunda das súas acepcións actuais é a que se achega máis á etimoloxía orixinal indicada. Cómpre sinalar que nun primeiro momento o termo empregábase na fala común para indicar ‘aguantar ou soportar as cousas tal como veñen’ e facía referencia ás actitudes de condescendencia. Posteriormente, pasa ao ámbito das ideas e da filosofía, onde adquire o valor de ‘ser quen de ver o outro coas súas virtudes e tachas e aceptalo así como se nos mostra’. O DRAG dá como sinónimo da primeira acepción de tolerancia a palabra transixencia, e noutras voces como contemporización, benevolencia e condescendencia recoñécese certo grao de proximidade semántica.

Entre a tolerancia e a filosofía hai un vencello evidente, xa que son moitas as correntes filosóficas que perseguen acadar unha sociedade máis tolerante e respectuosa. A filosofía é a “ciencia que trata de explicar as causas primeiras, a realidade do mundo e o ser humano en xeral”. O termo provén da voz grega phílosophía onde significaba ‘o amor á sabedoría’. Hoxe a filosofía é unha ciencia formal que serve para entender os fenómenos da vida social, política e económica dos pobos. Cando noutros eidos do saber non se dá cunha resposta satisfactoria, a filosofía aparece para contribuír á busca de alternativas que expliquen a dúbida xurdida. A UNESCO propuxo o terceiro xoves do mes de novembro como o Día Mundial da Filosofía, argumentando (entre outros motivos) que a filosofía proporciona os principios e os valores dos que depende a paz mundial: a democracia, os dereitos humanos, a xustiza e a igualdade. Por unha curiosa carambola do calendario deste ano coinciden no 16 de novembro o #DíaInternacionaldaTolerancia e o #DíaMundialdaFilosofía. Dadas as dolorosas circunstancias nas que nos atopamos, oxalá das ideas se pase aos feitos para conseguir que predomine a paz e a concordia.