Cando unha muller substitúe no proceso biolóxico da xestación a quen, logo do nacemento, será o proxenitor ou a proxenitora para todos os efectos, tanto legais como de crianza etc., falamos de xestación por substitución. Nalgúns vocabularios especializados publicados (Termos esenciais de dereito civil, USC, 2013) e nos textos lexislativos, esta expresión é a única que se emprega para contextos formais entre as varias que se popularizaron na fala ou a través dos medios de comunicación para denominar este tipo de reprodución asistida.
Unha das variantes recorrentes nos medios é “xestación subrogada” (tamén, “maternidade subrogada” ou “nai subrogada”), que se fixo popular da man de personaxes coñecidos do mundo da televisión ou do deporte. A expresión é unha tradución literal do inglés surrogate pregnancy, lingua na que a palabra surrogate ten un uso común como equivalente de substituto, mentres, porén para nós trátase dun termo circunscrito a un ámbito específico, o do dereito, e cunha acepción restrinxida a este uso especializado. Como pode lerse no Dicionario, subrogar é “substituír unha persoa ou cousa nunha relación xurídica”. Tendo en conta este desfasamento de rexistros, parece preferible empregar para a adaptación un substantivo que si pertence ao léxico común, como é substitución.
A outra expresión que se coñece para estes casos é ventre de alugueiro, locución que ten carácter coloquial e que fai referencia clara á instrumentalización do corpo da muller neste proceso reprodutivo.
No noso país e noutros moitos, a xestación por substitución é un procedemento ilegal segundo a lei española 14/2006, xa que xorden dúbidas éticas serias ao redor deste; mais os nenos e nenas nacidos por esta técnica poden inscribirse no Rexistro civil grazas a unha instrucción de 2010 da dirección xeral de rexistros e notariado.
