No dicionario da RAG aparece a palabra albeite co significado na súa primeira acepción de ‘persoa que cura as enfermidades do gando sen ter o título de veterinario’. Chamaron o albeite para que vise a egua, que anda mal dunha pata. cf. Veterinario.
Cando era rapaz pasaba horas observando atentamente como D. Ramón, o veterinario da Picota, examinaba os animais que lle traían á consulta ou como inseminaba artificalmente as vacas. Eu soñaba con dedicarme algún día tamén a curar animais, aínda que non me gustaba nada velos metidos e inmobilizados nun poldro ou estagallo.
Pero o meu afecto á palabra vén de que me parece unha voz inxustamente tratada pola historia, unha voz vida a menos no prestixio do seu contido semántico. A profesión dos que se dedicaban ao coidado dos animais é antiquísima, e gozou de moito prestixio ao longo da historia, porque certos animais ocuparon un papel importantísimo na historia da humanidade. O Código de Hammurabi xa establecía os emolumentos que podía cobrar a persoa que se dedicaba a estes mesteres e mesmo a punición que lle correspondía en caso de que o tratamento fracasase.
A de albeite foi unha profesión moi prestixiada na Idade Media na Península Ibérica, e non faltan personaxes históricos importantes coñecidos con este alcume, porque exerceron esta profesión ou porque eran fillos de alguén famoso que a exerceu, como é o caso de Ibn Al Baytar, o prestixioso médico e botánico malacitano do séc. XII. Nos Tratados de albeitaría establecíanse as normas para tratar os animais, especialmente o mular e o cabalar. Naquela altura o nome de albeite aplicábase a todo especialista que se dedicaba á curación dos animais.
Pero a palabra sufriu a competencia da denominación veterinario, que entrou en época relativamente recente e que se difundiu sobre todo a partir da creación no ano 1792 da primeira escola de Veterinaria en España, a de Madrid, a imitación da de París. Nestas novas escolas de veterinaria impartíanse os estudos regrados sobre o tratamento dos animais, e os profesionais formados nelas recibían o título de veterinario, denominación que foi acantoando pouco a pouco a voz máis tradicional albeite, que se seguiu usando para designar a persoa que, sen titulación oficial, é entendida nas doenzas e coidado dos animais.
O arabismo albeite levou as de perder fronte ao latinismo veterinario, difundido en España sobre todo pola política borbónica, e que designaba orixinariamente a persoa que se ocupaba de curar as bestas vellas (veterinae) que xa non servían para o combate ou para outras actividades que esixían certo vigor e axilidade. O caso é que hoxe os especialistas titulados se chaman veterinarios e non albeites, como sería esperable de seguirmos a tradición medieval. A loita polo prestixio non se produce só entre as persoas, tamén se dá entre as palabras.