lentura

Francisco Díaz-Fierros

O dicionario da RAG (1997) define este termo como a “humidade da terra a pouca profundidade, por debaixo da capa seca da superficie”. Tradicionalmente era unha condición da humidade do solo que permitía que as nabiñas que se sementaban nel puidesen sobrevivir e medrar con folgura. Producíase decote no outono, cando había que sementar os nabos, trigo ou centeo e a terra reseca dos veráns acollía as primeiras chuvias. Esta auga devolvíalle ao solo as condicións axeitadas para que as sementes puidesen xermolar sen dificultades. Esta lentura agardábase con ansiedade pero o tempo poucas veces defraudaba e as chuvias do inverno sempre chegaban puntuais para mollar e, mesmo, enchoupar a terra.

Nas montañas orientais, a esta condición da terra chamábaselle tamén “trempeiro”.

Non está ben documentada, pero eu defendo que en Galicia tamén hai unha lentura de primavera cando o solo, aínda ben mollado polas chuvias abondosas do inverno, comeza a secar e a súa humidade permite, cando chega a lentura, traballar ben a terra para acoller as sementes do millo e das patacas. Estes cultivos de primavera, fadas benfeitoras dos nosos labregos desde o século dezasete que arredaron a fame en moitos anos, pídenlle á terra unha condición particular de humidade, nin moi mollada nin moi seca, para que o arado de onte e o tractor de hoxe poidan entrar na leira e mover e remover a terra sen dificultades.

As augas de primavera son máis ventureiras ca as do outono e pode haber anos en que estas chuvias non cesen, non chega a lentura e a sementeira destes cultivos atrásase de máis, acurtando o ciclo produtivo e xerando perdas moi importantes nos rendementos. En Galicia, é difícil que no mes de outubro non chegue a lentura precisa para a sementeira, mais na primavera pode vir en marzo, en abril ou mesmo a finais de maio, polo que vai ser esta a que lle  traia máis desasosegos e problemas ao labrego. Sobre todo, se se ten en conta que para cultivos como a pataca e o millo, que teñen de cinco a seis meses para medrar, un atraso da sementeira de dous ou tres supoñía moita mingua no tempo para o crecemento.

No galego culto, a lentura tivo moi boa acollida como metáfora. Esa condición da terra que, coa súa humidade axeitada, permitía o xermolar desa vida oculta baixo a codia das nabiñas foi unha imaxe afortunada para os nosos creadores literarios. Nela descubriron o reflexo de todo aquilo que achegaba, como a terra húmida, amparo, conforto e agarimo para preservar e manter a vida. Unha paisaxe, un ambiente e, mesmo, un aceno acolledor podían ter lentura se neles atopabamos refuxio e acougo para os nosos desasosegos.

Palabras traballadas

Todos os termos que traballamos, fóra das Palabras do día, ordenados alfabeticamente.

Ver

Palabras do día

Unha palabra cada día dos 365 do ano, ordenadas alfabeticamente ou por data.

Ir