Prato típico de Valencia, que ten como ingrediente principal o arroz, ao que se lle pode engadir carne, peixe, marisco, legumes etc.
É un prato mediterráneo orixinario do País Valenciano, en concreto da súa albufeira, territorio propicio para o cultivo do arroz, o ingrediente fundamental deste prato. Xunto co alioli e a maionesa, é das prepracións culinarias da cultura catalá máis coñecidas internacionalmente.
Naceu como unha degustación humilde preparada con polo ou coello (animais de curral), feixóns verdes, garrofón (variedade de faba autóctona), azafrán, aceite de oliva, auga e sal. Logo, segundo a especialidade de cada unha das zonas xeográficas onde se prepara, foi incorporando outros ingredientes como peixe, marisco, caracois, pato…
O termo catalán paella –denominación relativamente recente dado que nun inicio chamábase arròs valencià– viría do nome do recipiente onde se elabora, e de nomear a tixola, pasou a indicar a comida que se cociña dentro. A súa orixe última é patella, -ae palabra latina que significaba ‘prato de metal’, diminutivo de patina, -ae ‘cazarola’, se ben entrou na lingua catalá a través do francés antigo paele ‘tixola’.
Por estas terras, e por unha reviravolta idiomática, acabamos formando o derivado paelleira, que nomea o recipiente onde se cociña.