Cando falamos de alguén fermoso podemos pensar en adxectivos máis ben prosaicos para denominalo: guapo, belido, anxelical, bonito, ben parecido, ben posto, garrido, aposto, atractivo, sexy etc. Con todo, a nosa cultura e tradición fornecéronnos de denominacións substantivas para transmitir a idea da beleza levada á máxima expresión e personificada, moitas veces, nun individuo particular. Vexamos tres para mulleres, tres para varóns e unha para nenos.
Nomes «ghuapos»
venus
Muller fermosa
O culto inicial grego de Afrodita como deusa do amor asimilouse ao romano de Venus. Tal foi a súa importancia que é dos poucos deuses que na antigüidade lle daban o seu nome a un planeta e, se non contamos a Selene, a única deusa. As súas múltiples actividades mitolóxicas dan fe da súa beleza. A súa influencia chegou ata darnos o adxectivo venusto e o substantivo derivado venustade. É moi curioso que todas estas extensións non se desen tamén con Afrodita.
hurí
Muller fermosa.
A palabra de orixe árabe hurí significaba inicialmente 'a de ollos fermosos' polo contraste entre branco e negro, e pasou primeiro polo parsi para chegarnos a través do francés. Con todo, agora dáselle o significado de 'Virxe belísima que acompaña os benaventurados no paraíso'. Evidentemente, o significado actual é unha extensión.
náiade
Muller fermosa.
As náiades teñen unha terminación que delata o seu significado: son un grupo de mulleres, en concreto de ninfas. Outras coñecidas poden ser dríades, hespérides, nereidas, oceánides, pegásides ou pléiades. No caso das náiades, eran ninfas de ríos e fontes e favorecían a fecundidade. A lenda conta que raptaron o argonauta Hilas, axudante de Heracles, e que nunca se volveu saber del. A historia aclara que ao final el namorara delas e decidira quedar, e por iso se lles aplica este adxectivo ás mulleres atraentes. A palabra tamén se aplica co valor xenérico de 'nadadora' e se usa en Entomoloxía. As sílfides son outro grupo de pequenos seres, neste caso uns xenios ou espíritos das mitoloxías nórdicas xermánica e escandinava, que viven no aire, nos bosques e nos campos, e dirixen o seu funcionamento con boas ou malas consecuencias para os humanos. Son a contraparte feminina dos silfos, e coma eles asócianse a seres de gran beleza, aínda que ao pensar nas sílfides o máis común é crer que se fala dunha muller só caracterizada pola súa delgadeza e non pola súa beleza.
efebo
Varón fermoso.
Aínda que orixinalmente o senso que se lle daba a efebo era para mozos na puberdade, logo estendeuse aos serventes sexuais (que ao seren escravos eran seleccionados pola súa beleza) e despois aos efeminados en xeral. Na actualidade xeneralizouse máis aínda, para abranguer 'calquera varón fermoso', ou mesmo simplemente un púbere.
adonis
Varón adolescente belo.
Adonis era un humano de moita beleza, polo que as deusas Afrodita e Perséfone disputaron o seu amor. A sentenza de Zeus foi repartir o tempo do ano en tres períodos, nos que estaría un con cada unha delas e outro como el elixise. A súa escolla foi a favor de Afrodita e remataría os seus días morto por un xabaril, en brazos dela. Procedente dun culto de mulleres, non é de estrañar que aínda agora elas falen dun mozo ben parecido dicindo que "é un Adonis". Aínda que non está documentado na lexicografía, escóitase tamén por veces o seu sinónimo Apolo, que si deu un adxectivo sinónimo de 'fermoso' para varóns: apolíneo.
cupido
Mozo varón de gran beleza.
Todos coñecemos unha versión de Cupido como un neno con ás e ollos tapados, que dispara frechas para namorar mesmo a deusas e deuses. Aínda que era de agardar que se tratase dun adxectivo para un infante, as fontes que o recollen como sinónimo de 'fermoso' descríbeno como un adolescente, ás veces curiosamente namoradizo ou mullereiro.
querubín
Neno fermoso.
Na relixión católica, os anxos do terceiro coro ou corpo xerárquico segundo o Pseudo-Denís, despois inmediatamente do dos arcanxos, chámanse querubíns. Probablemente debido a que son os que se representan sempre como meniños con ás, un querubín úsase case exclusivamente para infantes. Cando é do primeiro coro xerárquico son os serafíns. A cristianización levaría o proceso asociado de asignalo á fermosura, aínda que neste caso non se asocia exclusivamente a nenos.