aninovo

Neste tempo do Nadal non está de máis lembrar que non hai motivo de abafarmos ninguén repetindo ata a saciedade a mesma ladaíña xa que existen moitas e variadas expresións para canalizarmos os bondadosos sentimentos dos que nos sentimos imbuídos: “bo Nadal”, “venturoso ano novo”, “felices festas” ou “ditoso ano que empeza”, son só algunhas delas, se ben sobre a multiformidade imponse o propio feito de que existan fórmulas fixadas e unhas estruturas básicas recorrentes, cando menos nas linguas con pouca distancia entre delas.

Existen dúas posibilidades para explicarmos a xénese do substantivo aninovo: unha derivaría de “ano novo” e outra viría do latín (dies) anni novi.

Neste tipo de cumprimentos era moi frecuente facer referencia ao ano que comeza, con que a frase ano novo puido ir fixándose como unha unidade ata constituír un substantivo en por si. Por disimilación, para evitar a cacofonía na repetición da sílaba, o primeiro –no pechou en –ni , e de aí a forma aninovo. Se ben, cómpre reparar en que, canda a evolución morfosintáctica, existiu tamén unha especialización semántica de tal xeito que aninovo non pode entenderse como sinónimo total de ano novo, antes ben ten o significado específico de “primeiro ou primeiros días do ano que comeza”.

A outra explicación posible para a orixe deste substantivo é por derivación do latín (dies) anni novi, ‘días do novo ano’ ou ‘día de ano novo’, de onde tamén procedería a forma catalá ninou, ‘o primeiro día do ano’.

Sexa como for, non hai necesidade de lle dicir a ninguén “feliz aninovo!”, pois postos a desexar felicidade, que non custa cartos, o procedente é sermos xenerosos e pedila para os 365 días.

No Dicionario da Academia atopamos unha acepción máis para aninovo, que curiosamente tamén existe para o catalán ninou: é o “conxunto de coplas populares que se cantan para despedir o ano que remata e celebrar a entrada do que empeza”, as tamén coñecidas como xaneiras, ou o anibón, que recollen os dicionarios históricos.

Esta clase de colocacións léxicas suponse común á práctica totalidade das linguas xa que o remate dun ano e o comezo dun novo ciclo é un momento de celebración para a inmensa maioría das culturas. Agora ben, no que non hai coincidencia é na data precisa en que se localiza esta circunstancia, dependendo do sistema de distribución do tempo empregado: segundo o calendario gregoriano, o límite entre o ano vello e o novo está na noite do 31 de decembro para o 1 de xaneiro, pero nas culturas de calendario lunar os referentes son os solsticios e equinoccios. Noutras sociedades téñense en consideración os ciclos agrícolas ou diferentes episodios das respectivas tradicións relixiosas.

Palabras traballadas

Todos os termos que traballamos, fóra das Palabras do día, ordenados alfabeticamente.

Ver

Palabras do día

Unha palabra cada día dos 365 do ano, ordenadas alfabeticamente ou por data.

Ir