O curuto do monte Louro leva máis de dous millóns de anos custodiando a entrada norte da ría de Muros e Noia. Marca o límite entre as Rías Baixas e a Costa da Morte. Aos seus pés esténdese, pracenteira, a praia de Louro, coñecida tamén como Area Maior, que retén a auga da lagoa de Xarfas. Todo o conxunto forma un enclave que conta coas declaracións de Punto de Interese Xeolóxico e Lugar de Interese Comunitario.

O monte preside a contorna e serve de referencia –“Cando Montelouro ten touca, chuvia, moita ou pouca”–, pero tamén irradiou a súa denominación polas proximidades, á praia, á lagoa e á parroquia. O nome Louro aparece noutros lugares aplicado a asentamentos humanos ou a ríos.

Unha cor que pode ser moitas cores

Para nós, o adxectivo louro pódese referir a aquilo que presenta unha cor dourada ou tamén á da castaña madura. A orixe está no ton escuro, probablemente relacionado coa denominación latina do loureiro, laurus -i, que ten as follas dun verde menos claro ca outras plantas e deixou descendentes en distintas linguas romances, utilizados para os animais de cores escuras.

A etimoloxía de louro non é segura. Cabeza Quiles propón que deriva dunha raíz indoeuropea *lar ou *lor, que significaría inicialmente ‘pedra’ e logo, máis concretamente, ‘pedra loura’, que daría louro aplicado a calquera cousa escura. Apóiase, entre outras razóns, no feito de que, aínda ausente nas obras actuais, aparece no dicionario de Valladares e en textos do XIX co significado de ‘pedra’ ou ‘penedo’ (“brúa o río brincando de louro en louro”, lemos no Álbum de la caridad).

Entre lenda e motivación científica

Cóntase que na lagoa de Xarfas hai unha vila anegada desde que un día de temporal o mar avantou as dunas e asolagou o lugar cos seus moradores. Tamén contan que na noite de san Xoán, emerxen das augas as badaladas das campás e os berros das persoas e animais que pereceron. Máis aló da vertente mitolóxica, a flora e a fauna do lugar ofrecen grande interese.

O ascenso ao cume do monte Louro regala unhas vistas espectaculares, ademais dos vestixios da construción defensiva contra os ataques piratas e da capela que houbo séculos atrás. Tamén nas súas abas hai lugar para lendas, como a do pozo sen fin coñecido co nome do Profundo. Dise que neste lugar hai un tesouro gardado por un boi que se oe bruar nas noites en que o fai o temporal.